10 Maddede Startup Nasıl Kurulur?

Pek çok insan kendi işini yapmak isterken birçoğumuz buna cesaret edemiyor. Bunda şüphesiz bilinmeyenin verdiği endişe ve belirli bir zamana kadar sabit işlerde çalışmanın verdiği alışılan düzen de etkili. Daha önce hiç iş kurmamış, bir iş fikrini hayata geçirmemişseniz ama artık bir şeyleri değiştirmek ve bir fikrin peşinden gitmek istiyorsanız bu yazıdaki birkaç basit adım başlangıç noktasında size kolaylık sağlayacaktır. 

Startup nedir?

Türkçeye girişim şirketi olarak çevrilen startup, bir pazarda ihtiyacı giderme amacını taşıyan yenilikçi şirket anlamını taşıyor. Startupların amacı ihtiyacı en hızlı, kolay yollarla gidermek ve bunun için pazara yeni ve farklı bir ürün çıkartmak oluyor. Ve bunu ortaya koyacak kişi olan girişimciler için de ilk adım ‘ilk adımı atabilmek’ oluyor. Bu ilk adım için de elbette bir fikir ve fikrin iş modeline dönüşmesi gerekiyor. Ardından strateji geliştirme, planlama, araştırma ve yapılması gerekenler geliyor. 

Hadi o ilk adımı atmaya birlikte başlayalım ve startup kurmak için en gerekli 10 temel maddeye değinelim. 

1. Fikir bulma ve geliştirme

Bir girişim için fikir bulmak oldukça önemli olsa da fikri harekete geçirmek için sağlam bir iş modeli planlaması çok daha önemli. Bu noktada fikir bulma kadar fikri geliştirme de kritik. Size önerimiz eğer bir fikriniz varsa öncelikle bu fikrin yurt içinde ve yurt dışında hangi aşamalarda olduğunu analiz edin. Dezavantajları neler, daha önce yapılan çalışmalar neler, bu fikre benzer modeller var mı ve güncelde aktifler mi gibi sürecin kapsamlı çıktısını görün. Ve sonra kendi fikrinize dönerek şu soruları yanıtlayın; 

• Bu fikir bir sorunu çözüyor mu?: Sorun teknik, kamusal ya da sektörel olabilir.
• Pazarın ihtiyaçlarına uygun bir fikir mi?: Kısacası bu fikri kim benimser, kim satın alır gibi sorularla kitlenizi tespit edin.  
• Fikrinizi basit bir cümleyle ifade edebiliyor musunuz?: Buna asansör konuşması deniyor. Fikrinizden bahsetmek istediğiniz bir kişi ile asansörde denk geldiniz ve sadece birkaç saniyeniz var. O kişiye saniyeler içinde fikrinizi özetlemelisiniz. 
• Hedef kitle araştırması yaptınız mı?: Fikriniz bir iş modeline dönüştüğünde kullanıcılar kimler olacak? Bunu test etmek için küçük bir grup üzerinde deneme yapabilirsiniz. 
• Gelir modelleriniz ne?: Çeşitli gelir modelleri bulabilirsiniz. Örneğin abonelik, lisanslama, reklam, satış gibi birçok gelir modelini aynı anda kullanabilirsiniz.  
• Maliyet çıktılarınız hazır mı?: Sabit ve değişken maliyetler, kar marjı gibi konulara değinmeniz önemlidir. Ayrıca kullanıcılarınızın ya da müşterilerinizin şirketinize getirdiği toplam değerin nasıl hesaplandığını (CLTV) da ölçümlemelisiniz.

2. İş modeli ve canvas oluşturma

İş modelinizi oluşturmak için size en çok yardımcı olacak tasarım canvas dosyası olacak. Bu bir sayfalık iş planı şablonu büyük resmi görmenize yardımcı olacak temel bir analiz olarak görülebilir. Çünkü iş planı yazmanın belirli bir sınırlaması var ve çoğu insan iş planlarını pek önemsemez. Yatırımcılara bir sunum yapacaksanız da aynı şey geçerlidir. Bu tek sayfalık iş planı şablonu işinizin artılarını eksilerini tek yerden görebilmeyi ve aktarabilmeyi amaçlar. Bir canvas şablosunda olması gereken başlıklar ise şöyle;

• Müşteri segmenti
• Sorun
• Değer önerisi
• Çözüm
• Pazar
• Kanal
• Gelir modeli 
• Riskler 
• KPI (performans)
• Ekip

İş modeli oluşturma aşamasında SWOT analizi de mutlaka öğrenmeniz ve üstüne düşmeniz gereken bir yöntem. SWOT analizi iş fikrinizin güçlü yönlerini, zayıf yönlerini, fırsatları ve tehditleri analiz etmede size rehberlik edecektir.

3. Şirket kurma, patent ve marka tescili

Çoğu zaman fikir sahibine benzersiz gelir. Halbuki birçok kişinin daha önce benzer fikirleri hayata geçirmiş olma ihtimali yüksek. Bu noktada fikirden vazgeçmek gerekmiyor. Var olan benzer iş modellerinin durumunu analiz etmeniz, fikri geliştirip bir farkla yapılmayanı yapmış olmanın önünü açıyor. Bu noktada patent ve marka tescil aşamalarıyla piyasa analizi yapabilir, benzer bir iş modelinin olup olmadığını ve eksikliklerin neler olduğunu görebilirsiniz.

Bir diğer konu ise şirket türünüz olacak. Startup kurduğunuzda şirket de kurmanız gerekecek. Eğer bireysel satış yapmıyorsanız çoğunlukla şirket kurmak bir ihtiyaç oluyor. Bu noktada limited şirket, anonim şirket gibi farklı şirket tiplerinin özelliklerini inceleyin ve size uygun olanı seçin.  

4. Ekip kurma ve kültür tasarımı

Başarılı bir startup, güçlü bir ekip ile mümkündür. Takım kurmak ve inananlarla yola çıkmak fikrin iş modeline dönüşmesinden bir sonraki aşamaya geçmekte oldukça önemli. İnancı yüksek takım kurmak, aynı zamanda tüm ekibin koordineli bir şekilde proje yönetimini yapabilmesini de destekleyecektir. Takım kurarken girişiminizle alakalı rolleri belirleyebilir, görev ve sorumlulukların hatlarını çizebilirsiniz. Teknik bilgi sahibi kişiler, finansal bilgiye sahip kişiler, pazarlama bilgisine sahip kişiler gibi görev ve sorumluluklar net olmalı. Ve unutmayın! Ekip kurma aşamasında bir kültür oluşturmak oyunu yeniden yazmanızı sağlar. 

5. Minimum viable product (MVP) geliştirme

Startup kurma aşamalarından bir diğer kritik öğe ise MVP geliştirme. İngilizcede minimum viable product olarak tanımlanan ve kısaca MVP olarak adlandırılan bu yöntem, ürününüzün temel özelliklerini taşıyan, hızlıca geliştirilebilecek bir prototip anlamını taşıyor. MVP süreci iş modelinizi geliştirmeden önce müşteri ihtiyaçlarını önceliklendirmeye yarıyor. Özellikle mükemmeliyetçi ve detaylara çok takılan kişiler için MVP fazla detaylarla vakit kaybetmeden, ürününüzün temel işlevlerini kullanıcılarla buluşturmanız için size yol gösteriyor. MVP süreciyle birlikte ürününüzü canlıya alarak müşteri geri bildirimlerini alın ve ürünü iyileştirebilir. Böylece zaman kaybetmez ve doğru geliştirmeleri yapabilme avantajını sağlarsınız.

Günlük hayatımızda birer parçamız olan birçok sosyal medya hesabı ya da uygulama da bu şekilde güncelleniyor. Örneğin Instagram ilk çıktığında ‘story’ özelliği yoktu. Ve kimse story atmak üzerine düşünce geliştirerek bu özelliği bulmak için zaman kaybetmedi. 

6. Yatırımcı, finansman ya da kaynak bulma

İş modelinizi hayata geçirdiğiniz ve bir startup sahibi olduğunuz. Şimdi ise bu startup’ı büyütmek için finansal destek gerekeceğini hatırlama zamanı. İş kurmak için (kuracağınız işin kapsamına göre değişir) belirli ölçüde bir sermaye gerekiyor. Finansmanlar ise bu sermayenin kaynağını oluşturuyor. Bu durumda startup kurmak için kendi sermaneyinizi kullanabilirsiniz, melek yatırımcılara giderek yatırım bulabilirsiniz, kitle fonlama topluluklarından fonlanabilirsiniz, büyüme potansiyeli olan startuplara yatırım yapan Venture Capital desteği alabilirsiniz. Finansman ve kaynak konusu tamamen büyüme hedefleriniz, varlık durumunuz ile ilgili olduğundan doğru finansmanı seçmek önemli olacaktır. 

Devlet teşvikleri, girişimci kredisi, KOSGEB, TÜBİTAK gibi destek noktalarını da bilmeniz ve araştırmanız faydalı olabilir. 

7. Marka ve pazarlama stratejisi

Startup kurmanın bir sonraki aşaması girişimi bir markaya dönüştürmek. Çoğunlukla heyecan ile her yerde olmak, görünür olmak için çok fazla pazarlama çalışması yapmak gibi davranışlar gösterilse de aslolan doğru pazarlama yapabilmek. Kurumsal bir markalaşma sürecinde hedef kitlenizi tanıyın, onlara nasıl seslenmeniz gerektiğini çalışın, markanız ne renk olur, nasıl bir ruhu vardır, hangi sosyal medya hesaplarınızın olması gerekir gibi dijital varlıklarınız üstünde strateji yapın. 

• Marka kimliği: Logonuz, web siteniz, sosyal medya hesaplarınız, sloganınız ve genel görünümünüz müşteri kitlenize hitap etmeli. Bunun için kendinizi güncellemekten korkmayın. Birçok popüler marka günümüzde logo değişimine gidiyor. 
• Pazarlama: Sosyal medya, SEO ve içerik pazarlaması ile kitlenize ulaşın. Sizi siz yapan bir dil ve pazarlama stratejisi belirleyin.
• Kampanyalar: Ücretsiz deneme, indirim kuponları gibi stratejilerle erken kullanıcıları çekin.

8. Lansman ve duyuru 

Girişiminizi topluluklara duyurma vakti geldi. Startup’ınızı pazara sunarken etkili bir lansman stratejisi hazırlamanızı öneririz. Bu düşünüldüğü gibi her zaman büyük bütçeli bir etkinlik olmak zorunda değil. Hatta sadece çevrimiçi kanallarda yapacağınız bir lansman bile olabilir. Amaç, hedef kitlenizin dikkatini çekecek bir tanıtım yapmak. Lansman yapmanın bir diğer avantajı ise lansman sırasında kullanıcıların geri bildirimlerini toplamaya devam etmeniz ve böylece iş modeliniz için gerekli geliştirmeleri yapabilmeyi sürdürmeniz olacak.

9. Performans takibi

Bir startup’ı yönetirken proje yönetimi yapabilmek ve ölçümleme çok önemlidir. belirli periyotlarda hedeflerinize ulaşmada ne kadar başarılı olduğunuzu değerlendirin. Ne kadar para kazanıyorsunuz ya da kaybediyorsunuz, yeni kullanıcı sayınız kaç, kullanıcı bağlılığınız nasıl gibi hedef kiti hazırlayarak odaklanmanız gereken hedeflere odaklanabilirsiniz. Kurduğunuz startup’ın uzun vadeli olabilmesi için performans takibi yapmayı ihmal etmemelisiniz. 

10. Pivot, esneklik ve yenilikçilik

Startup dünyasında değişime uyum sağlamak da önemli konulardan bir diğeri. Ürününüzü kullanıcı taleplerine göre sürekli geliştirin. Gerekirse pivot ederek iş modelinizi veya ürününüzü tamamen yeniden şekillendirin. Yola çıkarken tasarladığınız dünya gerçek hayatta daha farklı yansımalar alabilir. Özellikle insana değen bir iş modeli geliştirdiyseniz her gün yeni bir şeyler öğrenmeyi, geliştirmeyi ve taleplere ayak uydurabilmeyi göze almalısınız. 

*Yukarıdaki öneriler bir startup kurmak için temel gereksinimleri ele alıyor. Kurduğunuz girişime, şirket türüne, iş modeline ve hedeflere göre daha farklı ihtiyaçlar doğabilir.